Waarom we tegen onszelf praten
Misschien betrap je jezelf er weleens op: je loopt door het huis en mompelt iets als “waar had ik die sleutel ook alweer gelegd?”. Of je spreekt jezelf streng toe als je een fout maakt. Hardop tegen jezelf praten klinkt voor veel mensen een beetje gek, maar het is eigenlijk heel normaal.
Ons brein gebruikt taal om gedachten te ordenen. Door woorden te geven aan wat er in je hoofd gebeurt, maak je chaos overzichtelijker. Kinderen doen dit al heel jong. Zij praten tijdens het spelen hardop om stap voor stap te begrijpen wat ze doen. Volwassenen blijven dat eigenlijk in milde vorm hun hele leven doen, alleen vaak wat subtieler.
De verschillende vormen van zelfgesprek
Hardop praten om taken te onthouden
Een veelvoorkomende vorm is het zogenaamde “stap-voor-stap-praten”. Je zegt bijvoorbeeld: “Eerst de was aanzetten, dan de mail beantwoorden en daarna even eten maken.” Door dit hardop te zeggen, houd je overzicht. Je brein hoeft minder te onthouden, omdat de woorden je als het ware begeleiden.
Onderzoek laat zien dat dit soort zelfgesprek kan helpen bij concentratie. Het is vergelijkbaar met een handleiding die je zelf inspreekt. Vooral bij saaie of ingewikkelde taken kan dit nuttig zijn, omdat je jezelf herinnert aan wat je aan het doen bent.
Emotioneel zelfgesprek
Je kunt ook tegen jezelf praten om met emoties om te gaan. Denk aan zinnen als: “Rustig blijven, dit komt wel goed,” of “Het is logisch dat ik me zo voel.” Op zulke momenten speel je een soort persoonlijke coach voor jezelf. Dit helpt om spanning te verlagen en situaties minder groot te maken in je hoofd.
Als je heel streng tegen jezelf praat, kan het tegenovergestelde gebeuren. Zinnen als “Wat ben ik toch dom” maken je onzeker en halen je humeur omlaag. De manier waarop je tegen jezelf praat, heeft dus invloed op hoe je je voelt.
Is tegen jezelf praten een teken dat er iets mis is
Veel mensen vragen zich af of praten tegen jezelf betekent dat je “gek” wordt. In de meeste gevallen is dat absoluut niet zo. Het is een normaal hulpmiddel van je brein om dingen te begrijpen, te onthouden of gevoelens te verwerken.
Pas als je stemmen hoort die niet van jezelf lijken te zijn, of als je gesprekken voert met stemmen die je opdrachten geven, is het belangrijk om hulp te zoeken. Maar gewoon tegen jezelf praten, af en toe mopperen of jezelf motiveren, valt binnen heel normaal gedrag.
Hoe je zelfgesprek je kan helpen in het dagelijks leven
Bewust vriendelijker tegen jezelf praten
Je kunt je zelfgesprek bewust gebruiken om je dag makkelijker te maken. Probeer eens te letten op wat je tegen jezelf zegt. Vervang harde opmerkingen door woorden die je ook tegen een goede vriend zou zeggen. In plaats van “Ik kan dit niet” kun je zeggen: “Dit is lastig, maar ik ga stap voor stap kijken hoe het lukt.”
Door op deze manier met jezelf te praten, steun je jezelf in plaats van jezelf naar beneden te halen. Het kost geen extra tijd, maar het kan wel helpen om meer vertrouwen en rust te voelen.
Zelfgesprek als praktisch hulpmiddel
Gebruik hardop praten gerust als gereedschap in je dagelijks leven. Beschrijf wat je aan het doen bent als je snel afgeleid raakt. Geef jezelf korte, duidelijke opdrachten als je ergens tegenop ziet. En fluister gerust een klein complimentje als iets goed is gegaan. Zo wordt praten tegen jezelf geen gekke gewoonte, maar een handige bondgenoot in je dagelijks leven.
