Waarom we de geur van regen zo bijzonder vinden
Iedereen kent het: je loopt buiten en nog voor de eerste druppels vallen, ruik je dat het gaat regenen. Het is een herkenbare, bijna geruststellende geur. Veel mensen vinden het moeilijk te omschrijven, maar toch weten we precies wat ermee wordt bedoeld. Deze geur is niet zomaar toeval, er zit verrassend veel wetenschap achter.
De naam van de regengeur
Wat is petrichor
De officiële naam voor de typische geur na een periode van droogte is petrichor. Dit woord wordt gebruikt door wetenschappers om de geur te beschrijven die ontstaat wanneer regen op droge grond valt. Het komt van twee Griekse woorden: “petra” (steen) en “ichor” (het mythische bloed van de goden). Je zou kunnen zeggen dat petrichor letterlijk de “essentie uit de stenen” is.
Regen voor de regen
Opvallend is dat je de geur soms al ruikt voordat de regen je daadwerkelijk raakt. Dat komt doordat luchtstromen de geurmoleculen vooruitblazen. Zo kan je neus als het ware voorspellen dat er een bui aankomt. Veel mensen koppelen die geur aan gezelligheid, thuiskomen of even kunnen uitrusten van de hitte.
Hoe ontstaat die typische regengeur
Olieachtige stoffen in de grond
Planten scheiden in droge periodes bepaalde olieachtige stoffen uit in de bodem. Deze stoffen hechten zich aan aarde, zand en stenen. Wanneer de eerste regendruppels vallen, slaan ze op de grond en komen die stoffen weer los. De kleine druppeltjes water met daarin opgeloste stoffen worden als minuscule belletjes de lucht in geslingerd. Die belletjes barsten en zo komen de geurmoleculen vrij in de lucht.
De rol van bacteriën
Ook bepaalde bodembacteriën spelen een rol. Zij maken een stof die geosmine heet. Deze stof heeft een heel kenmerkende, aardse geur. Mensen zijn er extreem gevoelig voor, zelfs in heel lage concentraties. Wanneer het regent, komt geosmine sneller vrij uit de bodem en dat versterkt de typische regengeur.
Waarom de eerste regen het sterkst ruikt
Na een lange droge periode hebben oliën en geosmine zich opgehoopt in de bovenste laag van de grond. De eerste bui spoelt als het ware een hele “voorraad” los. Daardoor ruikt het dan veel sterker dan tijdens een periode waarin het al vaak regent en de meeste stoffen al zijn weggespoeld of verdunt.
Waarom sommige regen anders ruikt
Regen in de stad en op het platteland
De omgeving bepaalt mede hoe regen ruikt. Op het platteland ruikt regen vaak naar aarde, gras en planten. In de stad mengt de regengeur zich met uitlaatgassen, asfalt en bouwmaterialen. Daardoor kan regen in de stad soms minder fris lijken, terwijl het basisproces van petrichor hetzelfde blijft.
Onweer en de geur van ozon
Bij onweer komt er nog een extra geur bij: ozon. Bliksem kan in de lucht ozon vormen, een gas met een scherpe, frisse geur. Deze geur wordt soms ook herkend als een teken dat een stevige bui met onweer eraan komt. Het is een andere geur dan petrichor, maar in de praktijk ruik je ze vaak door elkaar.
Waarom we regen vaak met gevoel verbinden
Herinneringen en sfeer
De geur van regen is meer dan alleen een natuurkundig verschijnsel. Onze hersenen koppelen geuren sterk aan herinneringen. Misschien denk je bij de eerste regengeur aan buitenspelen als kind, natgeregende fietstochten of aan de opluchting na een hittegolf. Daardoor voelt de geur van regen voor veel mensen vertrouwd en rustgevend, zelfs als ze niet precies weten waarom. Zo wordt een simpel natuurverschijnsel een alledaagse bron van herkenning en gevoel.
