Wat gebeurt er als je gedachten ‘uit’ gaan
Iedereen kent het: je zit in de trein, aan tafel of achter je bureau en ineens merk je dat je al een paar minuten gedachteloos uit het raam staart. Je was niks aan het doen, maar de tijd is toch voorbijgegaan. Is dat luiheid, dagdromen of juist iets nuttigs wat je brein zelf regelt?
Dat moment waarop je afwezig naar buiten kijkt, heeft meer betekenis dan je misschien denkt. Je brein schakelt dan van de actieve ‘doe-stand’ naar een soort rust- of verwerkingsstand. Dit gebeurt vaak zonder dat je het bewust kiest.
De automatische verwerkingsstand van je brein
Het default mode network in simpele taal
Als je niet bewust ergens mee bezig bent, wordt in je hersenen een netwerk actief dat wetenschappers het ‘default mode network’ noemen. Dat klinkt ingewikkeld, maar je kunt het zien als de achtergrondsoftware van je brein. Terwijl jij uit het raam staart, gaat dit systeem aan het werk.
In deze stand verwerkt je brein indrukken van de dag, oude herinneringen en plannen voor later. Je merkt daar zelf weinig van, maar op de achtergrond worden losse puzzelstukjes aan elkaar gelegd. Dat helpt je om gebeurtenissen te begrijpen en jezelf beter te leren kennen.
Waarom je niet altijd scherp kunt blijven
Je aandacht de hele dag op één taak houden is onmogelijk. Je brein kost dat veel energie. Door af en toe weg te dwalen en gedachteloos te staren, bespaar je als het ware brandstof. Even niets hoeven, geeft ruimte om op te laden. Na zo’n korte pauze kun je vaak weer beter nadenken en beslissen.
Is gedachteloos staren lui of juist gezond?
Wanneer het je kan helpen
Gedachteloos uit het raam kijken kan juist heel nuttig zijn. Veel mensen merken dat ze tijdens zo’n moment ineens een oplossing bedenken voor een probleem waar ze eerder op vastliepen. Dat komt omdat je brein verbindingen maakt zonder dat jij er bewust op duwt. Ook kan het je creativiteit prikkelen, omdat er onverwachte combinaties van ideeën ontstaan.
Daarnaast werkt het ontspannend. Even geen scherm, geen prikkels en geen takenlijstje. Die kleine pauzes kunnen je stressniveau verlagen en maken de rest van de dag draaglijker.
Wanneer het onhandig wordt
Natuurlijk kan het ook onhandig zijn als je midden in een gesprek of tijdens belangrijk werk te vaak wegdroomt. Merk je dat je voortdurend afdwaalt, dan kan dat een teken zijn dat je overprikkeld of juist verveeld bent. Soms helpt het om een korte echte pauze te nemen, even te bewegen of van taak te wisselen.
Hoe je beter gebruik kunt maken van deze momenten
Ruimte maken voor nutteloos ogende tijd
In plaats van ieder stil moment direct te vullen met je telefoon, kun je jezelf af en toe toestaan om gewoon even naar buiten te kijken. Laat je gedachten maar komen en gaan, zonder ze te sturen. Dat voelt misschien alsof je niets doet, maar je brein is dan juist druk met opruimen, ordenen en herstellen.
Juist in een wereld vol prikkels zijn die stille momenten belangrijk. Dus de volgende keer dat je jezelf betrapt op gedachteloos uit het raam staren, hoef je je niet schuldig te voelen. Het is een heel gewone, en vaak gezonde, manier waarop je brein voor zichzelf zorgt.
