Het gekke gevoel dat jaren korter worden
Veel mensen hebben hetzelfde gevoel: als kind leken zomervakanties eindeloos te duren, maar als volwassene vliegt een jaar voorbij. Toch staat er nog steeds 24 uur in een dag en 365 dagen in een jaar. Hoe kan het dan dat de tijd zo anders aanvoelt naarmate je ouder wordt?
Dit gevoel is geen fantasie. Het heeft te maken met hoe je brein herinneringen opslaat, hoeveel nieuwe ervaringen je opdoet en zelfs met simpele gewoontes in je dagelijks leven. Door dat beter te begrijpen, kun je ook leren om de tijd weer langzamer te laten aanvoelen.
Hoe je brein tijd eigenlijk beleeft
Herinneringen als maatstaf voor tijd
Je brein gebruikt herinneringen om terug te kijken op een periode. Bestond je week vooral uit dezelfde routine, dan wordt die week in je geheugen samengeperst tot een paar vage momenten. Had je juist veel nieuwe ervaringen, dan voelt diezelfde periode achteraf langer en voller. Het is dus niet de kloktijd die verandert, maar de hoeveelheid herinneringen die je maakt.
Als kind is bijna alles nieuw: naar school gaan, nieuwe vrienden, leren fietsen, op vakantie met je ouders. Je brein slaat al die nieuwe indrukken uitgebreid op. Daardoor lijken kinderjaren achteraf lang en vol. Later worden dagen voorspelbaarder: werk, huishouden, vaste afspraken. Je brein hoeft minder details te bewaren en zo voelt een jaar korter.
Waarom één jaar op je tiende langer voelt dan op je veertigste
Er is ook een wiskundig idee dat vaak genoemd wordt. Op je tiende is één jaar tien procent van je hele leven. Op je veertigste is één jaar nog maar een veertigste deel. Relatief gezien is dat dus een veel kleiner stukje. Je brein vergelijkt onbewust nieuwe tijdsperiodes met alles wat je al meegemaakt hebt. Hoe ouder je wordt, hoe kleiner een jaar voelt ten opzichte van je hele levensverhaal.
Gewoonte, aandacht en verveling
Automatische piloot verkort je dagen
Wanneer je vaak hetzelfde doet, gaat je brein op automatische piloot. Denk aan je vaste route naar je werk of naar de supermarkt. Soms kom je aan en kun je je de hele reis bijna niet herinneren. Dat komt omdat je brein weinig nieuwe informatie nodig had en dus weinig heeft opgeslagen. Veel van zulke dagen achter elkaar zorgen ervoor dat weken in je herinnering in elkaar overlopen.
Waarom verveling en stress tijd juist rekken
Op het moment zelf kan tijd ook anders aanvoelen. Tijdens verveling of stress kruipt de tijd juist. Een saaie vergadering lijkt uren te duren, terwijl een gezellige avond met vrienden voorbij vliegt. Achteraf onthoud je vooral de bijzondere momenten en lijkt de saaie vergadering alsnog korter dan hij voelde. Zo ontstaat een verschil tussen beleefde tijd en herinnerde tijd.
Kun je de tijd weer langzamer laten voelen
Kleine veranderingen met groot effect
Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op hoe lang je jaren achteraf voelen. Plan bewust nieuwe ervaringen in, ook als ze klein zijn. Neem een andere route naar huis, probeer een nieuwe hobby, kook een onbekend recept of spreek af met iemand die je lang niet gezien hebt. Door meer afwisseling en aandacht te creëren, maak je meer herinneringen en voelt de tijd rijker en minder vluchtig.
Ook bewust stilstaan bij wat je meemaakt helpt. Even je telefoon wegleggen, je omgeving echt bekijken en kort nadenken over je dag voordat je gaat slapen, zorgt ervoor dat je brein meer vastlegt. De klok vertraag je niet, maar de manier waarop je leven aanvoelt, kun je verrassend veel beïnvloeden.
