Waarom twijfelen we over verslaafd of verslaaft?
Veel Nederlanders twijfelen regelmatig over de juiste spelling van werkwoorden in combinatie met voltooid deelwoorden. Een veelgestelde vraag is: schrijf je ‘verslaafd’ of ‘verslaaft’? Het verschil lijkt klein, maar het heeft alles te maken met grammaticale regels rondom werkwoordspelling. Vooral omdat ‘verslaafd’ vaak in nieuwsartikelen, tijdschriften en reclames voorkomt, is het belangrijk dat je de juiste vorm leert herkennen en gebruiken.
Wat betekent het woord verslaafd?
Het woord ‘verslaafd’ is het voltooid deelwoord van ‘verslaven’. Het betekent dat iemand afhankelijk is geworden van iets of iemand, bijvoorbeeld van alcohol, drugs, gamen of sociale media. Het is een passieve toestand waarin iemand terecht is gekomen omdat die persoon is ‘verslaafd geraakt’. Denk aan zinnen als: “Hij is verslaafd aan koffie” of “Zij is verslaafd geraakt door stress op het werk”.
De grammaticale achtergrond
‘Verslaafd’ eindigt op een ‘-d’ omdat het een voltooid deelwoord is en het werkwoord ‘verslaven’ een zwak werkwoord is met een stam die op een stemloze klank eindigt. In het geval van ‘verslaven’ is de stam ‘versla’, en daarbij hoort als voltooid deelwoord de uitgang ‘-d’.
Waarom is ‘verslaaft’ fout?
‘Verslaaft’ is een vervoeging van het werkwoord ‘verslaven’, maar dan enkel bij de derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd. Bijvoorbeeld: “Hij verslaaft jongeren met zijn game”. In deze zin betekent het dat een persoon actief iets verslavend maakt of iemand verslaafd maakt. Toch wordt deze vorm in de spreektaal nauwelijks gebruikt en klinkt het vaak vreemd in het dagelijks gebruik.
Voorbeelden om het verschil duidelijk te maken
Als je zegt: “Hij is verslaafd aan suiker”, bedoel je dat hij een afhankelijkheid heeft ontwikkeld. Zeg je daarentegen: “Deze app verslaaft kinderen doordat ze constant notificaties krijgen”, dan is dat technisch grammaticaal correct, maar komt deze zin onnatuurlijk over in het moderne Nederlands. Daarom wordt het zelden zo gebruikt.
Hoe onthoud je de juiste vorm?
De makkelijkste manier om te onthouden welke spelling correct is, is door jezelf af te vragen: gaat het hier over iemand die ergens aan lijdt of afhankelijk van is? Gebruik dan ‘verslaafd’. Gaat het om een handeling waarbij iemand actief wordt verslaafd gemaakt? Dan zou je technisch ‘verslaaft’ kunnen gebruiken, al is dat sterk af te raden in dagelijkse communicatie.
Gebruik in het dagelijks taalgebruik
In krantenkoppen, op social media en in informele gesprekken zie je eigenlijk alleen ‘verslaafd’. Dit komt omdat deze vorm aansluit bij de gebruikelijke context van het woord: een toestand van afhankelijkheid in plaats van een handeling. Probeer ‘verslaaft’ te vermijden, tenzij je zeker bent van de grammaticale constructie én de functie van het werkwoord in jouw zin.
Samengevat
De correcte vorm in de meeste gevallen is ‘verslaafd’. Het is een voltooid deelwoord en wordt meestal gebruikt om een toestand te beschrijven waarin iemand zich bevindt. ‘Verslaaft’ is een vervoeging in tegenwoordige tijd maar komt zelden voor in spreektaal. Onthoud dus: verslaafd is bijna altijd de juiste keuze.
