Wat maakt een geluid irritant?
We hebben allemaal wel eens dat ene geluid gehoord dat direct onze tanden doet knarsen. Of het nu het knarsen van een krijtje op een schoolbord is, het piepen van een deur of het schrapen van bestek op een bord – sommige geluiden lijken onverdraaglijk. Maar waarom reageren we zo heftig op bepaalde geluiden? Dit heeft alles te maken met hoe ons brein werkt.
De rol van de amygdala
In ons brein speelt een kleine structuur, de amygdala, een grote rol bij het verwerken van emoties. Wanneer we een geluid horen dat ons lichaam als potentieel 'gevaarlijk' of 'afstotend' beschouwt, wordt dit signaal door de amygdala razendsnel verwerkt. Hierdoor ontstaat een instinctieve waarschuwingsreactie – we voelen ons gespannen of geïrriteerd.
Interessant genoeg gaat het hierbij meestal om hoge tonen of abrupte, harde geluiden. Deze geluiden associeert ons brein vaak met noodsituaties of waarschuwingen. Evolutionair gezien kan dit het verschil hebben gemaakt tussen leven en dood.
Welke geluiden vinden we het meest irritant?
Onderzoek laat zien dat bepaalde geluiden universeel irritant worden ervaren. Denk hierbij aan:
Slechte frequenties
Geluiden zoals het piepen van een krijtje, knetterende geluiden of huilende baby's vallen vaak binnen hogere frequentiebereiken (tussen 2.000 en 5.000 Hz). Deze tonen worden door onze oren gevoelig opgepikt, wat de kans op irritatie vergroot.
Onnatuurlijke herhalingen
Repetitie speelt ook een rol. Een tik van een lekkende kraan of het continue zoemen van een apparaat ligt in herhaling die ons brein als storend waarneemt.
Hoe kun je irritante geluiden vermijden?
Gebruik geluidsfilters
Omgevingsgeluid kun je niet uitschakelen, maar geluidsdempers of witte ruis kunnen helpen om storende achtergrondgeluiden te neutraliseren. Dit is handig voor mensen die gevoelig zijn voor bijvoorbeeld stadsdrukte of kantoorruis.
Creëer een rustige omgeving
Of het nu thuis of op werk is, een goede akoestiek kan een wereld van verschil maken. Het gebruik van geluidsdempende wandpanelen, tapijten en gordijnen draagt bij aan een aangenamere omgeving.
Waarom irriteert het ene geluid jou meer dan een ander?
Tot slot is het goed om te beseffen dat de reactie op geluiden voor iedereen anders kan zijn. Wat jij als zeer irritant ervaart, kan voor een ander nauwelijks storend zijn. Onderliggende factoren zoals stress, stemming of zelfs eerdere ervaringen spelen hier vaak een grote rol in. Door bewust te zijn van je omgeving en hoe geluiden je beïnvloeden, kun je wellicht vooraf maatregelen nemen om ergernis te voorkomen.
