De bijzondere geur na een regenbui
Iedereen kent het: na een warme, droge dag begint het te regenen en ineens hangt er een heerlijke, herkenbare geur in de lucht. Veel mensen vinden die geur rustgevend, nostalgisch of gewoon prettig. Maar waar komt die geur eigenlijk vandaan en heeft hij een naam? Het antwoord is verrassend wetenschappelijk en toch makkelijk uit te leggen.
Wat is petrichor
De geur van regen op droge grond heeft een officiële naam: petrichor. Deze term wordt gebruikt voor de typische, aardse geur die je ruikt wanneer regen op droge aarde, straatstenen of stoeptegels valt. Het woord komt uit het Grieks: petra betekent steen en ichor is de mythische vloeistof die door de aderen van goden zou stromen.
Wetenschappers introduceerden de term in de jaren zestig om een verschijnsel te beschrijven dat eigenlijk iedereen al kende, maar waar nog geen duidelijke verklaring voor bestond. Petrichor is dus geen parfumnaam, maar een natuurkundig en chemisch verschijnsel dat overal op aarde voorkomt.
Hoe ontstaat die geur precies
Olieachtige stoffen in de bodem
Planten, vooral in droge perioden, scheiden bepaalde olieachtige stoffen af in de bodem. Deze stoffen hechten zich aan zand, klei en stenen. Zolang het droog is, merk je daar weinig van, maar zodra de eerste regendruppels vallen, begint het proces dat voor de bekende geur zorgt.
De regendruppels slaan namelijk kleine luchtbelletjes uit de grond los. In die luchtbelletjes zitten minuscule deeltjes van die olieachtige stoffen. De belletjes stijgen op en spatten uit elkaar, waardoor de geur zich snel in de lucht verspreidt. Dat is waarom je de geur vaak al ruikt zodra het net begint te regenen.
De rol van bacteriën
Naast planten spelen ook bodembacteriën een belangrijke rol. Een bepaalde groep bacteriën, actinobacteriën genoemd, produceert een stof die geosmine heet. Geosmine heeft een sterke, aardse geur die door mensen extreem goed wordt waargenomen, zelfs in hele lage concentraties.
Wanneer de bodem na een droge periode nat wordt, komt geosmine vrij en vermengt zich met de olieachtige stoffen van planten. Samen zorgen zij voor de typische, frisse en toch aardse regenlucht waar zoveel mensen dol op zijn.
Waarom ruikt regen niet altijd hetzelfde
Invloed van omgeving en temperatuur
Regen in de stad ruikt anders dan regen in het bos of op het platteland. In de natuur ruik je meer aarde, planten en soms naaldbomen. In de stad mengen uitlaatgassen, stof en soms asfalt mee in de geur. Ook de temperatuur speelt mee: na een warme, droge dag is het effect van petrichor vaak sterker, omdat er meer stoffen op de grond liggen te wachten op de eerste druppels.
Onweer en de geur van ozon
Bij een flinke onweersbui kun je naast petrichor nog een andere geur opmerken: ozon. Dat is een scherpe, bijna metalen geur. Bliksem kan zuurstofmoleculen in de lucht omzetten in ozon, dat vervolgens naar de grond zakt. De combinatie van ozon, geosmine en plantaardige oliën maakt dat elke regenbui net even anders ruikt.
Waarom we de geur vaak als fijn ervaren
Veel mensen associëren de geur van regen met verkoeling, schoongewassen straten en een frisse start na een benauwde dag. Sommige onderzoekers denken zelfs dat onze gevoeligheid voor deze geur een evolutionaire achtergrond heeft: het ruiken van regen kon vroeger belangrijk zijn om waterbronnen te vinden. Of dat echt zo is, blijft onderwerp van discussie, maar één ding is duidelijk: petrichor laat zien hoe bijzonder alledaagse natuur kan zijn, zelfs op een simpele regenachtige dag.
