Wat is petrichor eigenlijk
Iedereen kent het: je doet het raam open na een buitje en ineens ruikt de wereld anders. Fris, schoon en een beetje aarde-achtig. Die geur heeft een naam: petrichor. Het is de typische geur die je ruikt wanneer regen valt op een droge ondergrond.
De term petrichor is bedacht door twee Australische wetenschappers in de jaren zestig. Zij onderzochten waarom de lucht na regen op droge grond zo herkenbaar ruikt. Ze ontdekten dat de geur ontstaat door stoffen uit de bodem en uit planten, die samen een soort geurcocktail vormen.
Hoe regen de geur uit de grond losmaakt
De bodem zit vol met kleine poriën en luchtbelletjes. Wanneer de eerste regendruppels op droge aarde vallen, duwen ze lucht uit die kleine ruimtes omhoog. In die lucht zitten ook minuscule druppeltjes met geurstoffen uit de grond.
Wetenschappers hebben met superslowmotion-video laten zien dat een regendruppel, wanneer hij een droge ondergrond raakt, kleine belletjes vormt die uiteenspatten. Die belletjes sturen geurdeeltjes de lucht in. Je neus neemt die geurmix waar als de bekende regenlucht.
De rol van bacteriën in de geur van regen
Een belangrijk deel van de geur komt van een stof die geosmine heet. Deze stof wordt gemaakt door bepaalde bodembacteriën. Als de bodem uitdroogt, blijft geosmine achter in de grond. Zodra het begint te regenen, komt de geosmine vrij en wordt die met de luchtbelletjes omhoog gebracht.
Ons reukvermogen is bijzonder gevoelig voor geosmine. Al bij een piepkleine hoeveelheid kunnen we het ruiken. Daarom kan de geur van regen soms heel sterk lijken, zelfs als het maar kort geregend heeft.
Waarom regen in de stad anders ruikt dan in het bos
De geur na regen is niet overal hetzelfde. In een bos ruikt het vaak kruidig en aards, terwijl het in de stad soms meer naar steen en asfalt ruikt. Dat komt doordat de ondergrond en de omgeving bepalen welke stoffen vrijkomen.
In een bos dragen bladeren, naalden, humus en plantenresten allemaal hun eigen geurstoffen bij. In de stad reageren water en warmte juist vaak met steen, metaal en soms zelfs uitlaatgassen. Daardoor kan regen in een drukke straat een heel andere geur hebben dan regen op een zandpad.
Waarom de geur sterker is na een droge periode
Na een lange droge periode merk je de geur van regen meestal extra goed op. Dat komt omdat geurstoffen uit planten en bacteriën zich in de grond opstapelen wanneer het niet regent. De eerste bui die daarna valt, spoelt ineens veel van die stoffen los, waardoor de geur intenser wordt.
Bovendien zijn we zelf gevoeliger op dat moment. Na dagen van warme, droge lucht voelt de koele, vochtige lucht verfrissend aan. Je let er onbewust beter op en registreert de geur daardoor bewuster.
Waarom we de geur van regen vaak prettig vinden
Veel mensen vinden de geur van regen fijn en rustgevend. Daar zijn een paar mogelijke verklaringen voor. Ten eerste is regen vaak gekoppeld aan verkoeling na warmte of droogte. Je brein kan die opluchting associëren met een positief gevoel bij de geur.
Sommige wetenschappers denken ook dat er een oeroud, evolutionair voordeel kan zijn. Regen betekende vroeger water, groei van planten en een grotere kans op voedsel. Een neus die regen snel herkent, zou dus nuttig zijn geweest. Of dat echt de reden is, weten we niet zeker, maar het laat wel zien dat zoiets alledaags als de geur van regen verrassend veel natuurkunde, biologie en geschiedenis in zich draagt.
